Leczenie wad zgryzu

Ortodonta zajmuje się leczeniem wad żuchwy oraz niewłaściwości i krzywizn zębowych. Co trzeba zapamiętać? Wada zgryzu opiera się na nieprawidłowym ulokowaniu zębów lub szczęki, co zatem jest prostą drogą do niebagatelnych problemów związanych z artykulacją, deformacji twarzy – wpływając negatywnie na sposób postrzegania siebie i będąc powodem niskiej samooceny w późniejszym wieku. Przebieg korekcji wady zgryzu jest długotrwały i zajmuje zazwyczaj około 2 lat.

Przyczyny powstawania wad szczęki

Wady zgryzu grupuje się na wrodzone i nabyte. Do zmiany szczęki może dojść już we wczesnym rozwoju dziecka, jeszcze w trakcie ciąży, jednak zwykle są to złe nawyki maluchów. Częste ssanie kciuka czy niedobrze ukształtowanego smoczka, gryzienie przedmiotów (na przykład twardych klocków), zgrzytanie zębami, czy oddychanie przez usta jest przyczyną deformacji szczęki. Także niewłaściwe układanie dziecka podczas karmienia piersią, może powodować kłopoty. Na pierwszy przegląd kontrolny dobrze zabrać dziecko w wieku około 7 lat. Dzięki temu ortodonta wcześnie wykryje możliwe zmiany oraz zadba o odpowiedni rozwój dziecka.

Dlaczego wizyta u ortodonty jest potrzebna?

Nieleczenie albo ignorowanie wady doprowadza do jej nasilenia, a to z kolei pomnaża ryzyko seplenienia i krzywizny zębów oraz może sprawiać utrudnienie w jedzeniu, a także oddychaniu. Zły układ szczęki powoduje bóle zębów, ich rozchwianie lub przedwczesne ścieranie. Sprzyja to też odkładaniu się kamienia nazębnego oraz może być przyczyną tworzenia się chorób dziąseł, próchnicy, czy paradontozy.

Rodzaje wad zgryzu

Tyłozgryz – najczęściej występująca wada zgryzu. Dolne zęby ukryte są za zębami górnymi, przy czym zęby przednie nie stykają się wzajemnie. Niekiedy górne siekacze są wykrzywione w kierunku górnej wargi, a twarz zniekształca się poprzez cofnięcie żuchwy.

Przodozgryz – w tym przypadku to dolne zęby zachodzą na górne. Powstaje widoczne przemieszczenie brody na przód.

Zgryz krzyżowy – zarówno zęby dolne jaki i górne, zachodzą na siebie nieregularnie na niektórych odcinkach lub w całym łuku zębowym.

Zgryz głęboki – górne zęby zachodzą i przykrywają 2/3 wysokości zębów dolnych. Powoduje to zniekształcenie twarzy ze względu na zmniejszenie dolnego odcinka. Tak usytuowane zęby przesadnie się ścierają,  co jest powodem chorób dziąseł i przyzębia.

Zgryz otwarty – zęby wcale nie stykają się ze sobą. Wada utrudnia w żuciu pokarmu, a także w poprawnej wymowie – zwłaszcza spółgłosek przedniojęzykowo zębowych (t, d, s, z, dz, c, n, ł). Skutkiem zgryzu otwartego jest wydłużenie twarzy i niedorozwój szczęki.

Stłoczenia zębów – są wtedy, gdy zęby są zbyt duże w stosunku do zębodołów. Wychodzą poobracane lub w niewłaściwych miejscach, z powodu braku przestrzeni w jamie ustnej.

Zęby odseparowane – pomiędzy zębami są widoczne odstępy, powodowane nadmiarem miejsca w żuchwie.

Jak leczyć wady zgryzu? Kiedy pomoże ortodonta?

Korekcja wady zgryzu zazwyczaj rozpoczyna się od momentu wyrżnięcia zębów stałych, czyli około 11 roku życia, choć ortodonci zalecają zadbanie o odpowiedni zgryz w każdym wieku. Szczęki dzieci są znacznie bardziej plastyczne, niż szczęki osób dorosłych, a więc leczenie jest prostsze i obniża się ryzyko bólu lub powikłań, jednak korekcja zębów jest możliwa dla każdego.

Rodzaje aparatów ortodontycznych

Aparaty ortodontyczne dzielą się na stałe — przytwierdzane do zębów specjalistycznym klejem oraz ruchome — możliwe do samodzielnego zdejmowania. Aparaty ruchome są częściej stosowane u dzieci, niż u dorosłych.

Aparat tradycyjny, metalowy — siłą, która prostuje wadę, jest w tym przypadku łuk scalony z metalowymi zamkami, które przykleja się do poszczególnych zębów i przytwierdza za pomocą ligatur ortodontycznych. Dla uatrakcyjnienia, szczególnie dla młodszych pacjentów, istnieje możliwość doboru wielokolorowych ligatur. Dla dbających o większą estetykę możliwe są warianty z zamkami ceramicznymi, porcelanowymi, szafirowymi lub kryształowymi, które są niewidoczne na tle zębów. Sprawdzają się zwłaszcza u posiadaczy białych zębów.

Aparat lingwalny — mocowany jest odwrotnie niż ten tradycyjny, bo od części podniebiennej jamy ustnej. Wykonywane są dla każdego pacjenta indywidualnie i niwelują wstyd związany z noszeniem aparatu na zębach, bo ten jest niewidoczny. Minusem tego aparatu jest początkowa trudność wyraźnego mówienia.

Aparat samoligaturujący — ten model aparatu na zęby różni się od innych budową. Łuk ortodontyczny przytrzymuje zestaw klapek, dzięki czemu drut jest ruchomy, a korekcja wady zgryzu trwa krócej.

Aparat Clear Aligner — to przezroczysta nakładka na zęby dopasowywana indywidualnie, która jest świetnym rozwiązaniem dla osób, które cenią estetykę. Aparat jest praktycznie niewidoczny, a dzięki temu, że można go zdjąć samodzielnie, jest łatwy w utrzymaniu higieny.

Ile kosztuje aparat na zęby?

Koszty aparatów ortodontycznych są określane na podstawie wybranego rodzaju. Do najtańszych należą te tradycyjne. W ich przypadku ceny za jeden łuk rozpoczynają się od 1200 złotych. Nowsze rozwiązania, bardziej komfortowe – niemetalowe czy przezroczyste — wymagają większego nakładu. Ich ceny wahają się od 3 do 6 tysięcy. Cena najdroższych aparatów ortodontycznych może przekraczać 10 tysięcy pln.  Aparaty ortodontyczne są też dostępne do wzięcia na raty. Do ceny aparatu trzeba także doliczyć koszty wizyt kontrolnych, których ilość jest związana z czasem leczenia. Leczenie ortodontyczne może być finansowane przez NFZ dla dzieci poniżej 12 roku życia i tylko w przypadku aparatów ruchomych.

Jak dbać o aparat na zęby?

Dbałość o jamę ustną  w trakcie noszenia aparatu ma ogromne znaczenie. Aparat może początkowo zawadzać, ze względu na to, że znacznie łatwiej przyklejają się do niego pozostałości jedzenia. Należy myć zęby po każdym posiłku i unikać pokarmów, które mogą przyklejać się do zamków i powodować ich odczepienie. Z kolei twarde produkty mogą trwale uszkodzić aparat.

Czy można leczyć zęby nosząc aparat ortodontyczny?

To, czy można naprawiać zęby w czasie leczenia aparatem na zęby, zdecydowanie interesuje pacjentów, co mają aparat stały. Nie można zdejmować go samodzielnie, z tego powodu w obecności problemów konieczna jest wizyta w gabinecie lekarza ortodonty. Na początku leczenia aparatem na zęby każdy pacjent musi zadbać o to, aby jego zęby były w pełni wyleczone. W ten sposób zmniejsza się ryzyko dodatkowych wizyt naprawczych w trakcie leczenia aparatem na zęby. Nie ma jednak przeciwwskazań do naprawy zębów, jeśli pacjent nosi aparat stały ortodontyczny.

Noszenie aparatu ortodontycznego wiąże się z podwyższoną koniecznością troski o zęby. Z uwagi na przyczepione na zębach zamki i pozostałe fragmenty budowy aparatu na zęby, czyszczenie osadów i resztek jedzenia staje się trochę trudniejsze. Ze względu na to pacjenci leczący się ortodontycznie muszą staranniej czyścić zęby, zwłaszcza w okolicach aparatu ortodontycznego. Nieprzestrzeganie higieny w tym okresie, może spowodować, że na uprzednio wyleczonych zębach znajdą się próchnicowe zmiany. W takiej sytuacji należy zapisać się na wizytę w gabinecie dentysty. Zignorowanie próchnicy z uwagi na ortodontyczny aparat może wywołać ujemne skutki. Próchnica bez trudu przechodzi na inne zęby, więc bezpieczniej zniwelować problem.

Leczenie w czasie korzystania z aparatu jest możliwe. Jeśli aparat utrudnia dotarcie do nadpsutego zęba, można go usunąć na czas naprawy. Taki zabieg nie przeszkodzi w skuteczności ortodontycznego leczenia.

Ortodonta